امین الله رشیدی کیست؟| از آخرین بازماندگان نسل طلایی موسیقی ایران که درگذشت
رویداد۲۴| مازیار وکیلی: امین الله رشیدی یکی از آخرین بازماندگان نسل طلایی موسیقی ایران در سن ۹۹ سالگی درگذشت. رشیدی در اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۴ در راوند از توابع کاشان به دنیا آمد. او از طرف مادر منتصب به خانواده بیضایی‌ها بود که جز خانواده‌های ادیب و فرهیخته ایران در آن زمان به حساب می‌آمدند. رشیدی از سال ۱۳۲۷ تا سال ۱۳۴۴ به طور پیوسته در رادیو حضور داشت که نتیجه این حضور ساخت ۱۲۰ آهنگ بود. آهنگ‌هایی که اکثر آن‌ها جز آهنگ‌های خاطرهانگیز و دوران ساز موسیقی ایران زمین هستند. امین الله رشیدی در سال ۱۳۳۶ از دواج کرد که حاصل این ازدواج دو فرزند است.
اوایل زندگی امین الله رشیدی
آنطور که در شناسنامه امین الله رشیدی درج شده او در چهارم اردیبهشت سال ۱۳۰۴ به دنیا آمد. او تحصیلات متوسطه را در کاشان به پایان رساند و بلافاصله بعد از پایان تحصیل در دفتر اسناد رسمی مشغول به کار شد. وی که از همان دوران جوانی به هنر علاقه فراوانی داشت، نقاشی و طراحی قالی را نزد محمد دبیرالصنایع و حسن نقش‌پور فرا گرفت. رشیدی که علاقه فراوانی به موسیقی داشت از راه شنیدن صفحات گرامافون با ردیف آواز ایرانی آشنا شد. رشیدی بعد از این که همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد اصول نت خوانی را نزد موسی معروفی در کلاس‌های شبانه هنرستان موسیقی فرا گرفت. رشیدی تبدیل به یکی از اولین خوانندگان ایرانی شد که آواز را براساس قواعد بین‌المللی موسیقی (نت) فرا گرفت.
ورود امین الله رشیدی به رادیو
در سال ۱۳۲۸ رشیدی با کمک موسی معروفی با علی محمد خادم میثاق که در آن زمان رهبر یکی از ارکستر‌های رادیو بود آشنا شد و اولین ترانه خود یعنی رنج جدایی را که از ساخته‌های موسی معروفی بود در مایه افشاری اجرا کرد. رشیدی در برنامه‌های موسیقی ارتش که جمعه شب‌ها از رادیو پخش می‌شد شرکت کرد و در ارکستری که رهبر آن علی تجویدی بود آواز خواند. رشیدی در چند برنامه رادیویی محمد بهارلو هم شرکت کرد و در سال‌های فعالیتش در رادیو حدود ۱۲۰ آهنگ ساخت. اشعار آهنگ‌های شهیدی را شعرایی مانند تورج نگهبان، بیژن ترقی، مهرداد اوستا، فریدون مشیری و نظام فاطمی می‌سرودند. اکثر آهنگ‌های امین الله رشیدی در ارکستر یک و دو رادیو اجرا می‌شد که از نوازندگانی مانند همایون خرم، حبیب‌الله بدیعی، پرویز یاحقی، عباس شاپوری، محمد میرنقیبی و انوشیروان روحانی در آن جا به نوازندگی مشغول بودند. از امین الله رشیدی آهنگ‌های دو صدایی با سایر خوانندگان ایرانی هم به جا مانده که جز آثار ماندگار موسیقی ایرانی است.
شیوه خوانندگی امین الله رشیدی
رشیدی در خوانندگی درست میانه سنت و تجدد می‌ایستاد و تلاش می‌کرد ضمن حفظ اصول و ساختار موسیقی ایرانی در ردیف‌ها و دستگاه‌های موسیقیایی نوآوری هم ایجاد کند. خود رشیدی درباره شیوه خوانندگی‌اش اینطور توضیح می‌دهد: «اگر این میانه‌روی و اعتدال در تمام امور دنیا جاری بود چهره جهان و زندگی خیلی زیباتر و مطبوع‌تر از آنچه تا کنون هست می‌بود.» رشیدی در تمام آهنگ‌هایی که تا لحظه مرگش خواند تلاش کرد این مرز میان سنت و مدرنیته را رعایت کند. سبک کاری او را می‌توان پاپ سنتی دانست.
بیشتر بخوانید: همایون شجریان کیست؟
موسیقی که ضمن حفظ سنت‌های موسیقیایی ایرانی به موسیقی غربی هم نزدیک است و تلاش می‌کند نوآوری‌هایی در دستگاه‌های قدیمی موسیقی ایجاد کند. خود رشیدی در این باره می‌گوید: «هنر یعنی خلاقیت و هنرمند یعنی خلاق و آفریننده. بنا بر این اگر در یک اثر هنری اعم از شعر و موسیقی و نقاشی و غیره، ابتکار و نوآوری به چشم نخورد، به این معنی که اگر در قطعه‌شعری یک مضمون نو و در آهنگی حتی یک ملودی جدید و زیبا نتوان پیدا کرد، این دیگر هنر نیست و صاحب چنین آثاری مستحق لفظ هنرمند نه؛ و بر همین منوال، برچسب کلمه هنرمند به خواننده یا نوازنده یا صاحب اثر دیگری که فاقد شیوه‌ای نو و ابتکاری و مستقل در کارشان باشند، جایز نیست. باید به این مجریان ماهر و مسلط و چیره‌دست هنر آفرین گفت و با اطلاق کلمه استاد از آنان تقدیر کرد و ارجشان را پاس داشت.»
چرا خوانندگانی مانند رشیدی اهمیت دارند؟
شیوه و سبک خوانندگی چهره‌هایی مانند امین الله رشیدی به حفظ موسیقی ایرانی بسیار کمک کرده و اجازه نداده موسیقی اصیل ایرانی در هجوم موسیقی غربی در سال‌های اخیر فراموش شود و از بین برود. خوانندگانی مانند رشیدی نه تنها ردیف‌ها و دستگاه‌های موسیقی ایرانی را به خوبی می‌شناختند بلکه این توانایی را داشتند با ایجاد نوآوری‌هایی در این ردیف‌ها و دستگاه‌ها ملودی‌هایی بسازند که برای تمام مردم فارغ از میزان درک و دانشی که از موسیقی داشتند جذاب باشد. به واسطه همین موضوع هم هست که رشیدی یکی از مهم‌ترین خوانندگان ایرانی است. خواننده‌ای که به حفظ و رشد موسیقی در ایران کمک بسیاری کرده است.
